WAR AS A MUSEUM NARRATIVE: IMAGE OF THE WORLD WAR II IN THE WESTERN AND NORTHERN TERRITORIES OF POLAND (EARLY XXI CENTURY)
DOI:
https://doi.org/10.33402/up.2022-15-161-173Keywords:
Poland, Western and Northern Territories, World War II, museum, cultural memory, politics of memoryAbstract
In the article, the content and form of exhibition narratives in cultural institutions – museums of Western and Northern Poland are critically analyzed. Based on the historical and cultural research approach, the features of an anthropological dimension of World War II, the correlation between academic history and social memory in the museum exhibitions of the History Center «Zajezdnia», Museum of Pan Tadeusz, Museum of the World War II in Gdansk, City Museum of Wroclaw, Center for Dialogue «Przełomy», The Central Museum of Prisoners of War are shown. It is proven that the museum expositions of the beginning of the XXI century demonstrated the importance of interpreting historical facts, as well as representing the phenomenon of cultural memory of World War II.In the early XXI century, Polish historical museums, as a field of interaction of local, regional or national discourses of memory, not only collected, preserved, and promoted historical knowledge/artifacts, but also actively participated in the construction of narrative exhibitions, which created certain stories-narratives by means of the latest technical achievements. Particularly representative were exhibition projects of cultural institutions of the Western and Northern Territories of Poland, joined after the World War under the name «Recovered Territories». The image of war in the mentioned expositions combined three perspectives – anthropological-political, national/universal, and heroic-martyr, inscribed in the following narrative schemes about World War II: war – the evil that led to the mass de- struction of mankind; war – «hour zero» and at the same time the beginning of the creation of new social ties, communities, identities in other places; war is a warning that hasn’t taught people anything; war – the period of national martyrology; war is a moment of heroism, hardening of the spirit, service to the people and the Motherland.
References
Assmann, J. (2008). Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych. Warsaw: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego [in Polish].
Bugumił, Z., & Wawrzyniak, J. (2010). Narracje zniszczenia. Trauma wojenna w muzeach miejskich Petersburga, Warszawy i Drezna. Kultura i Społeczeństwo, 4, 3–21 [in Polish].
Bugumił, Z. (2011). Miejsce pamięci versus symulacja przeszłości – druga wojna światowa na wystawach historycznych. Kultura i Społeczeństwo, 4, 149–170 [in Polish].
Dłużewska, E., & Kobielską, M. (2017, Listopad 18–19). Tak masz pamiętać. Z dr. Marią Kobielską rozmawia Emilia Dłużewska. Gazeta Wyborcza, 266 [in Polish].
Dyskusiia pro vyklyky ta vizii istorychnykh muzeiv v Ukraini. (2017). Retrieved from https://www.youtube.com/watch?v=AlabfMrVt0c [in Ukrainian].
Folga-Januszewska, D., & Kowal, P. (2019). Definicja muzeum narracyjnеgo. In P. Kowal, K. Wolska-Pabian (Eds.), Muzeum i zmiana. Losy muzeów narracyjnych (pp. 49–50). Warsaw: Muzeum Powstania Warszawskiego; Kraków: Universitas [in Polish].
Fontana, E. (2012). Memory in Public. Change and Continuity in Contemporary Polish Historical and Cultural Museums. Sensus Historiae. Studia interdyscyplinarne, IX/4, 47–68 [in English].
Kania, D. (2017, Październik 31). Bitwa o pamięć. Koniec pedagogiki wstydu. Gazeta Polska, 44 [in Polish].
Kobielska, M. (2016). Polska kultura pamięci w XXI wieku: dominanty. Zbrodnia katyńska, powstanie warszawskie i stan wojenny. Warsaw: Instytut Badań Literackich PAN Wydawnictwo [in Polish].
Koniarek, L. (2016). Życie społeczno-kulturalne i osiągnięcia II Rzeczypospolitej. In W. Kucharski (Ed.), Wrocław 1945–2016. Wystawa w Centrum Historii Zajezdnia (pp. 13–23). Wrocław: CH Zajezdnia [in Polish].
Korzeniewski, B. (2015). Przemiany obrazu drugiej wojny światowej w polskich muzeach po roku 1989. In J. Kałążny, A. Korzeniewska, B. Korzeniewski (Eds.), Druga wojna światowa w pamięci kulturowej w Polsce i w Niemczech: 70 lat poźniej (1945– 2015) (pp. 105–138). Gdańsk: Muzeum II wojny wiatowej [in Polish].
Kosiewski, P. (2017, Listopad 12). Niszczenie Muzeum. Tygodnik Powszechny, 46. Retrieved from https://www.tygodnikpowszechny.pl/nr-462017-14826 [in Polish].
Kucharski, W. (2016). Centrum Historii Zajezdnia we Wrocławiu. Albo: jak po- rwać opowieścią o historii miasta. Retrieved from https://wszystkoconajwazniejsze.pl/ wojciech-kucharski-centrum-historii-zajezdnia-we-wroclawiu-albo-jak-porwac-opow- iescia-o-historii-miasta/ [in Polish].
Kuchcińską-Kurcz, A. (2015). Wycieczka po CDP. In A. Kuchcińską-Kurcz (Ed.), Miasto sprzeciwu – miasto protestu. 1939–1989 (pp. 66–68). Szczecin: Muzeum Naro- dowe w Szczecinie [in Polish].
Kuzko-Zwierz, K. (2015). Historia mówiona w muzeach. Przegląd projektów prowadzonych przez polskie placówki muzealne. Wrocławski Rocznik Historii Mówionej, 5, 91–110. Doi: https://doi.org/10.26774/wrhm.97 [in Polish].
Łagiewski, M., Okólska, H., & Błaszkowski, B. (2009). Dyktatura hitlerowska – II wojna światowa. In M. Łagiewski, H. Okólska, P. Oszczanowski (Eds.), 1000 lat Wrocławia. Przewodnik po wystawie (pp. 281–290). Wrocław: Muzeum Miejskie Wro- cławia [in Polish].
Łagiewski, M. (2009). Pałac z historia – historia w Pałacu. In M. Łagiewski, H. Okólska, P. Oszczanowski (Eds.), 1000 lat Wrocławia. Przewodnik po wystawie (pp. 9–16). Wrocław: Muzeum Miejskie Wrocławia [in Polish].
Linek, B. (2015). Czy sprawcy mogą stać się ofiarami. In R. Traba, H. H. Hahn (Eds.), Polsko-niemieckie miejsca pamięci. T. 2 Wspólne/Oddzielne (pp. 334–345). Warsaw: Wydawnictwo Naukowe Scholar [in Polish].
Machcewicz, P. (2017). Muzeum. Kraków: Znak [in Polish].
Machcewicz, P. (2017). Zaczęło się od artykułu... Przegłąd Polityczny, 144, 68–74 [in Polish].
Majewski, P., & Wnuk, R. (2017). Intelektualne korzenie Muzeum II Wojny Świa- towej. Przegłąd Polityczny, 144, 75–81 [in Polish].
Majewski, P. (2014). Muzea – potrzeba polityki pamięci. In R. Kostro, K. Wóycicki, M. Wysocki (Eds.), Historia Polski od-nowa. Nowe narracje historii i muzealne reprezentacje przeszłości (pp. 115–117). Warsaw: Muzeum Historii Polski [in Polish].
Mission: Polen. Władysław Bartoszewski. Jan Nowak-Jeziorański. (2016). Wro- cław: NziO [in Polish].
Mrugalska-Banaszak, M. (2011). Wizualizacja wyników badań nad życiem codzien- nym mieszkańców Poznania na przykładzie wystaw organizowanych w Muzeum Historii Miasta. In A. Kubisiak (Ed.), Konferencja polskich muzeów historycznych (pp. 11–32). Poznań-Gniezno: Wielkopolskie Muzeum Walk Niepodległościowych [in Polish].
Niedzielko, R. (Ed.). (2003). Polska–Ukraina: trudna odpowiedź. Dokumentacja spotkań historyków (1994–2001). Kronika wydarzeń na Wołyniu i w Galicji Wschodniej (1939–1945). Warsaw: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych–Ośrodek KARTA [in Polish].
Relacja audio: Jaką historię opowiadają dziś muzea? – wokół książki «Teorie muzeum» (2017). Retrieved from http://www.polin.pl/pl/wydarzenie/jaka-historie-o- powiadaja-dzis-muzea-dyskusja-wokol-ksiazki [in Polish].
Saryusz-Wolska, M. (2011). Spotkania czasu z miejscem. Studia o pamięci i mia- stach. Warsaw: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego [in Polish].
Słomczyńska, D. (2011). Muzealna narracja historyczna. Przekład historii na warsz- tat wystawienniczy (na przykładzie ekspozycji muzealnej «My, Berlińczycy!» oraz projektu Muzeum II Wojny Światowej). In A. Kubisiak (Ed.), Konferencja polskich muzeów historycznych (pp. 33–53). Poznań-Gniezno: Wielkopolskie Muzeum Walk Niepodległościowych [in Polish].
Wolff-Powęska, А. (2017, Listopad 26). Film, który zniechęca. Tygodnik Powszech- ny, 48. Retrieved from https://www.tygodnikpowszechny.pl/film-ktory-zniecheca-150897 [in Polish].
Ziębińska-Witek, A. (2014). Muzeum. In M. Saryusz-Wolska, R. Traba (Eds.), Modi memorandi: leksykon kultury pamięci (pp. 246–251). Warsaw: Wydawnictwo Naukowe Scholar [in Polish].
Ziębińska-Witek, A. (2015). Muzea historyczne w XXI wieku: transformacja czy trwanie? Kultura Współczesna, 4, 106–123 [in Polish].
Zubrzycki, G. (2014). Między historią, pamięcią wspólną i mitologią narodową: wyzwania i szanse współczesnych muzeów. In R. Kostro, K. Wóycicki, M. Wysocki (Eds.), Historia Polski od-nowa. Nowe narracje historii i muzealne reprezentacje przeszłości (pp. 13–25). Warsaw: Muzeum Historii Polski [in Polish].
Żychlińska, M. (2013). Herosi pośród ruin. Kod romantyczny jako fundament polskiej polityki historycznej na przykładzie Muzeum Powstania Warszawskiego. In A. Szpociński (Ed.), Przeszłość w dyskursie publicznym (pp. 39–55). Warsaw: Wydawnictwo Naukowe Scholar [in Polish].
