«NOT EVERYTHING WHAT IS SAID THERE IS TRUE, AND A LOT OF TRUTH IS SILENCED»: IDEOLOGICAL AND CULTURAL CLIMATE IN HALYCHYNA ON THE EVE OF THE SPRING OF NATIONS
DOI:
https://doi.org/10.33402/up.2022-15-46-80Keywords:
the XIX-century Halychyna, Ukrainian-Polish relations, «Ruthenians of the Polish nation» (gente Rutheni, natione Poloni), Revolution of 1848–1849 («Spring of Nations»), modern nation-buildingAbstract
It is clarified that the ideological framework of the revolutionary events of 1848–1849 that came down in history as the Spring of Nations was a complex set of attitudes and in- centives that developed rapidly as for its time during the previous few decades. As for the Ukrainians in Halychyna, despite being a part of the Habsburg Monarchy for such a long time, more than half a century, the main idea of their ideological pursuit was to shift from the Polish socio-territorial and linguistic-cultural space of the Polish-Lithuanian Common- wealth to the ethnonational organization of society and the opposition to Austrian imperial centralism. The article demonstrates what role the two-stage Ukrainian-Polish identity played in this shift (the Polish uprising of 1830–1831 was an impetus for its designation, during the Revolution, it would manifest itself in the establishment of the Ruthenian sobor and its representatives would be called Ruthenians of the Polish nation – gente Rutheni, natione Poloni). It is justified that at the social level, the community of «Ruthenians of the Polish na- tion» was a transitionary and short-term manifestation of modern nation-building, a pursuit of historical and ideological guidelines. As for the ideological level, it was the result of the clash between two ideologies and their interaction – Enlightenment and Romanticism that provided a different understanding of the ethnos-nation – and consequently, governmental-political and ethnic-cultural community. Both the existence and the disintegration of the two-stage Ukrainian-Polish identity provided the ideological nourishment for the transformation of the local Ruthenian identity into the Ukrainian one in its modern sense. It is demonstrated that Austrophilism and Russophilism were the mediators during this process. Ukrainophiles needed arguments to separate Ukrainian space from Russian and a lot of such arguments they found in Polish ideological and political as well as cultural and intellectual discourse.Due to this, it is argued that Polonophilism prompted the development of Ukrainophilism and in a way, was even its part.
References
Adadurov, V. (1996). Halytski rusyny u kontseptsiiakh polskoi polityky Frantsii ta Avstrii 1805–1812 rokiv (do postanovky pytannia). Ukraina v mynulomu, IX, 38–60 [in Ukrainian].
Adadurov, V. (2010). Svit politychnykh pohliadiv Antoniia Anhelovycha: Dokumenty do vyvchennia fenomenu imperskoi identychnosty sered dukhovenstva Halychyny naprykintsi XVIII – na pochatku XIX st. Naukovi zapysky Ukrainskoho Katolytskoho Universytetu. Seriia «Istoriia», 2, 299–336 [in Ukrainian].
Adadurov, V. (2011). Dekonstruktsiia istoriohrafichnoho kanonu shchodo fundatsii Halytskoi mytropolii (na osnovi dokumentiv Derzhavnoi kantseliarii Avstriiskoi imperii). In V. Adadurov (Ed.), Fundatsiia Halytskoi mytropolii u svitli dyplomatychnoho lystuvannia Avstrii ta Sviatoho Prestolu 1807–1808 rokiv: Zbirnyk dokumentiv (pp. V–LVIII). Lviv: Vydavnytstvo Ukrainskoho katolytskoho universytetu [in Ukrainian].
Adadurov, V., & Rozhyk, M. (1996). «Khronika Frantsuzkoi revoliutsii» Denysa Zubrytskoho yak istorychne dzherelo napoleonivskoi epokhy. Dodatok: Uryvok «Khroniky Frantsuzkoi revoliutsii vid roku 1789 do roku 1811, yaku napysav Denys Zubrytskyi». Zapysky Naukovoho tovarystva imeni Shevchenka, CCXXXI: Pratsi Komisii spetsialnykh (dopomizhnykh) istorychnykh dystsyplin, 495–506 [in Ukrainian].
Arkusha, O. (2010). Hubernatory Halychyny (1772–1849). In K. Karolczak & Ł. T. Sroka (Eds.), Lwów: miasto – społeczeństwo – kultura. Studia z dziejów Lwowa (Vol. VII: Urzędy, urzędnicy, instytucje, pp. 226–264). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego [in Ukrainian].
Arkusha, O., & Mudryi, M. (1999). Rusofilstvo v Halychyni v seredyni XIX – na pochatku XX st.: heneza, etapy rozvytku, svitohliad. Visnyk Lvivskoho universytetu. Seriia istorychna, 34, 231–268 [in Ukrainian].
Arkusha, O., & Mudryi, M. (2014). Istorychni doslidzhennia v intelektualnykh ta politychnykh kontekstakh pidavstriiskoi Halychyny. Visnyk Lvivskoho universytetu. Seriia istorychna, 50, 19–41 [in Ukrainian].
Arkusza, O., & Stępień, S. (2010). Szaszkiewicz Markijan. In Polski Słownik Biograficzny (Vol. XLVII/192, pp. 148–151). Warsaw; Kraków: Polska Akademia Nauk; Polska Akademia Umiejętności [in Polish].
Cegielski, T. (1989). Józefinizm. In W. Leitsch & i M. Wawrykowa, (Eds.), Austria – Polska: Z dziejów sąsiedztwa (pp. 41–72). Warsaw; Vienna: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne; Österreichischer Bundesverlag [in Polish].
Chlebowczyk, J. (1974). Językowo-narodowościowe aspekty reform absolutyzmu oświeconego. Studia Historyczne, XVII, 1 (64), 3–30 [in Polish].
Chlebowczyk, J. (1983). O prawie do bytu małych i młodych narodów. Kwestia narodowa i procesy narodotwórcze we wschodniej Europie Środkowej w dobie kapitalizmu (od schyłku XVIII do początków XX w.). Warsaw; Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe [in Polish].
Dei, O. I., & Malash, L. A. (Eds.) (1974). Ukrainski narodni pisni v zapysakh Zoriana Dolenhy-Khodakovskoho (z Halychyny, Volyni, Podillia, Prydniprianshchyny i Polissia). Kyiv: Naukova dumka [in Ukrainian].
Fras, Z. (1994). Mit dobrego cesarza. In Polskie mity polityczne XIX i XX wieku (pp. 139–152). (Polska myśl polityczna XIX i XX wieku. Vol. IX). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego [in Polish].
Herasymenko, M. P. (1959). Ahrarni vidnosyny v Halychyni v period kryzy panshchynnoho hospodarstva. Kyiv: Vydavnytstvo Akademii nauk Ukrainskoi RSR [in Ukrainian].
Herbilskyi, H. Yu. (1964). Rozvytok prohresyvnykh idei v Halychyni u pershii polovyni XIX st. (do 1848 r.). Lviv: Vydavnytstvo Lvivskoho universytetu [in Ukrainian].
Hrytsak, Ya. (2006). Prorok u svoii vitchyzni. Franko ta yoho spilnota (1856–1886). Kyiv: Vydavnytstvo «Chasopys “Krytyka”» [in Ukrainian].
Jakubowski, M. N. (2002). Narodowe i uniwersalne. Cztery studia o polskiej filozofii politycznej doby romantyzmu. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika [in Polish].
Kutsyi, I. (2006). Ukrainska naukovo-istorychna dumka Halychyny (1830–1894 rr.): retseptsiia natsionalnoi istorii (M. Aleksiievets, Ed.). Ternopil: Dzhura [in Ukrainian].
Kyrchiv, R. (2011). Etnohrafichno-folklorystychna diialnist «Ruskoi triitsi». (2-he vyd.). Lviv: Instytut narodoznavstva NAN Ukrainy [in Ukrainian].
Kyrychuk, O. & Orlevych, I. (2018). Lvivskyi Stavropihiiskyi instytut (1788–1914). Rol u suspilno-politychnomu, kulturnomu ta relihiinomu zhytti ukraintsiv Halychyny. Lviv: Lohos [in Ukrainian].
Lesiuk, M. (2007). Ivan Franko pro azbuchni dyskusii v Halychyni. Warszawskie Zeszyty Ukrainoznawcze, 23–24, 278–297 [in Ukrainian].
Mozer, M. Ukrainska («ruska») mova halytskykh poliakiv i polonofiliv u 1830– 1848 rr. In S. Vakulenko (Ed.), Mozer M. Prychynky do istorii ukrainskoi movy (pp. 562– 601). (3rd ed. rev. and ed.). Vinnytsia: Nova knyha [in Ukrainian].
Mozer, M. (2011). «Rusyny» i «ruska mova» v halytskykh hramatykakh pershoi polovyny XIX st. In Ya. Isaievych, M. Mozer, N. Khobzei (Eds.), Ukrainska mova v Halychyni: istorychnyi vymir (pp. 9–54). Lviv: Instytut ukrainoznavstva im. I. Krypiakevycha NAN Ukrainy [in Ukrainian].
Mozer, M. (2011). Movne vidrodzhennia halytskykh ukraintsiv (1772–1848/49 rr.) u tsentralnoievropeiskomu konteksti. In S. Vakulenko (Ed.), Mozer M. Prychynky do istorii ukrainskoi movy (pp. 303–331). (3rd ed. rev. and ed.). Vinnytsia: Nova knyha [in Ukrainian].
Pakholkiv, S. (2014). Ukrainska inteligentsiia u Habsburzkii Halychyni: osvichena verstva i emansypatsiia natsii (Kh. Nykolyn, Trans.). Lviv: LA «Piramida» [in Ukrainian].
Plokhii, S. (2013). Kozatskyi mif. Istoriia ta natsiietvorennia v epokhu imperii (M. Klymchuk, Trans.). (Seriia «Zoloti vorota». Vol. 5). Kyiv: Laurus [in Ukrainian].
Poklewska, K. (1976). Galicja romantyczna (1816–1840). (Historia i Teoria Literatury. Vol. 40). Warsaw: Państwowy Instytut Wydawniczy [in Polish].
Raikivskyi, I. (2012). Ideia ukrainskoi natsionalnoi yednosti v hromadskomu zhytti Halychyny XIX stolittia. Ivano-Frankivsk: Vydavnytstvo Prykarpatskoho natsionalnoho universytetu imeni Vasylia Stefanyka [in Ukrainian].
Raikivskyi, I. Ya. (2009). Vzaiemyny halytskykh i naddniprianskykh diiachiv u 1830–1840-kh rr. Ukrainskyi istorychnyi zhurnal, 1, 39–55 [in Ukrainian].
Rozumnyi, Ya. (2000). Markiian Shashkevych: taiemnytsi mitu [Do druku podav M. Ilnytskyi]. Shashkevychiana (nova seriia): Zbirnyk naukovykh prats, 3–4: «Ruska Triitsia» i Prykarpattia; «Ruska Triitsia» i kultura slovianskoho svitu, 417–425.
Sedliar, O. (2014). Vydavnycha diialnist Ivana ta Yakova Holovatskykh u 1840– 1848 rr. Visnyk Lvivskoho universytetu. Seriia: Knyhoznavstvo, bibliotekoznavstvo ta informatsiini tekhnolohii, 8, 38–61 [in Ukrainian].
Shalata, M. (Ed.) (2012). Markiian Shashkevych. Povne zibrannia tvoriv. Drohobych: Kolo [in Ukrainian].
Shchurat, V. (1908). Azbuchna statia Mykoly Kmytsykevycha z 1834 r. Zapysky Naukovoho tovarystva imeny Shevchenka, LXXXI, 134–144 [in Ukrainian].
Sinitsyna, A. (2002). Istoryko-filosofski idei ukrainskoho romantyzmu (Panteleimon Kulish, Mykola Kostomariv). Lviv: Lvivska naukova biblioteka im. V. Stefanyka NAN Ukrainy [in Ukrainian].
Skrynnyk, M. (2007). Naratyvni praktyky ukrainskoi identychnosti: Doba Romantyzmu. Lviv: Kameniar [in Ukrainian].
Steblii, F., Turii, O., & Moroz V. (Eds.) (2021). Mykhailo Tershakovets. Markiian Shashkevych ta yoho idei na tli ukrainskoho vidrodzhennia. Lviv: Vydavnytstvo UKU [in Ukrainian].
Steblii, F. (2011). Mykhailo Minchakevych – folkloryst, poet, konspirator. In F. I. Steblii, Halychyna na perekhrestiakh istorii. Postati (pp. 109–113). Lviv: Instytut ukrainoznavstva im. I. Krypiakevycha NAN Ukrainy [in Ukrainian].
Steblii, F. I. (Ed.) (1989). «Rusalka Dnistrova»: Dokumenty i materialy. Kyiv: Naukova dumka [in Ukrainian].
Sukhyi, O. (2003). Vid rusofilstva do moskvofilstva (rosiiskyi chynnyk u hromadskii dumtsi ta suspilno-politychnomu zhytti halytskykh ukraintsiv u XIX stolitti). Lviv: Lvivskyi natsionalnyi universytet imeni Ivana Franka [in Ukrainian].
Świątek, A. (2014). Gente Rutheni, natione Poloni. Z dziejów Rusinów narodowości polskiej w Galicji. (Studia Galicyjskie. Vol. 3). Kraków: Księgarnia Akademicka [in Polish].
Tokarz, W. (1909). Galicya w początkach ery józefińskiej w świetle ankiety urzędowej z roku 1783. Kraków: Akademia Umiejętności; Nakładem Funduszu Nestora Bucewicza; Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie [in Polish].
Turii, O. (1999). Do pytannia pro providnu rol hreko-katolytskoho dukhovenstva v natsionalnomu rusi halytskykh ukraintsiv u XIX st. Materialy zasidan Istorychnoi ta Arkheohrafichnoi komisii NTSh v Ukraini, 2, 408–417 [in Ukrainian].
Turii, O. Yu. (1994). Hreko-katolytska tserkva v suspilno-politychnomu zhytti Halychyny, 1848–1867. [The Greek Catholic Church in the social and political life of Halychyna, 1848–1867]. (Extended abstract of Candidate’s thesis). Lviv [in Ukrainian].
Tyshynska, E. (1912). Pogodin i Zubrytskyi. Zapysky Naukovoho tovarystva imeny Shevchenka, CX, 101–122 [in Ukrainian].
Ushkalov, L. (2011). Literatura halytska, slobidska ta inshi. In L. Ushkalov, Vid baroko do postmodernu: esei (pp. 484–510). Kyiv: Hrani-T [in Ukrainian].
Vendland, A. V. (2015). Rusofily Halychyny. Ukrainski konservatory mizh Avstriieiu ta Rosiieiu, 1848–1915. (Kh. Nazarkevych, Trans.; M. Mudryi, Ed.). Lviv: Litopys [in Ukrainian].
Vozniak, M. (1924). Yak probudylosia ukrainske narodnie zhyttia v Halychyni za Avstrii z 26 iliustratsiiamy. (Biblioteka «Novoho Chasu». Vol. 1). Lviv: Z drukarni Vydavnychoi spilky «Dilo» [in Ukrainian].
Vozniak, M. (1925). Avtorstvo azbuchnoi statti z 1834 r. Zapysky Naukovoho tovarystva imeni Shevchenka, CXXXVI–CXXXVII: Pratsi Filolohichnoi sektsii, 107–118 [in Ukrainian].
Vozniak, M. (1929). Apolohiia kyrylytsi Denysa Zubrytskoho. Zapysky Naukovoho tovarystva imeni Shevchenka, CL: Pratsi Filolohichnoi ta Istorychno-Filosofichnoi sektsii, 121–142 [in Ukrainian].
Wendland, A. V. (2001). Die Russophilen in Galizien. Ukrainische Konservative zwischen Österreich und Rußland, 1848–1915. Vienna: Der Österreichischen Akademia der Wissenschaften [in German].
Zaiarniuk, A. (2007). Idiomy emansypatsii. «Vyzvolni» proiekty i halytske selo u seredyni XIX stolittia. Kyiv: Krytyka [in Ukrainian].
Zięba, A. A. (1995). Gente Rutheni, natione Poloni. Z problematyki kształtowania się ukraińskiej świadomości narodowej w Galicji. Prace Komisji Wschodnioeuropejskiej, II, 61–77 [in Polish].
